Słowa kluczowe
lingwistyka komputerowa
literaturoznawstwo
językoznawstwo korpusowe
stylometria
twórczość Leopolda Tyrmanda digital humanities
computer linguistics
literary studies
corpus linguistics
stylometry
Leopold Tyrmand’s works
Jak cytować
Abstrakt
Literaturoznawcy nieczęsto ufają narzędziom komputerowym w analizie tekstu. Niniejszy artykuł ma na celu pokazanie, w jaki sposób można wykorzystać istniejące narzędzia, by na podstawie danych pochodzących z analizy cyfrowej zaproponować nowe odczytania danej lektury – w tym przypadku Dziennika 1954 Leopolda Tyrmanda. Przedstawione zostały rozważania natury genologicznej, poparte wynikami badań stylometrycznych, a następnie zbadano obraz komunizmu wyłaniający się z tekstu na podstawie badań korpusowych. Zaproponowane metody łączą więc nie tylko tradycyjną poetykę z nowoczesnymi, komputerowymi analizami, lecz również badania literaturoznawcze z językoznawczymi.
Bibliografia
Bartmiński Jerzy. 2009. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Bastian Mathieu, Heymann Sebastien, Jacomy Mathieu. 2009. Gephi: an open source software for exploring and manipulating networks. W: International AAAI Conference on Weblogs and Social Media. San Jose, California. DOI: 10.13140/2.1.1341.1520.
Zobacz w Google Scholar
Eder Maciej. 2014. „Metody ścisłe w literaturoznawstwie i pułapki pozornego obiektywizmu – przykład stylometrii”. Teksty Drugie 2. 90–105.
Zobacz w Google Scholar
Eder Maciej, Rybicki Jan, Kestemont Mike. 2016. „Stylometry with R: a package for computational text analysis”. The R Journal 8(1). 107–121.
Zobacz w Google Scholar
Grzegorczykowa Renata. 1998. O rozumieniu prototypu i stereotypu we współczesnych teoriach semantycznych. W: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne. Janusz Anusiewicz, Jerzy Bartmiński (red.). Wrocław. 109–115.
Zobacz w Google Scholar
Kaźmierczak Marek. 2020. „Afirmacja zmiany. Uwagi o wpływie technologii cyfrowych na literaturoznawstwo”. Teksty Drugie 1. 268–274.
Zobacz w Google Scholar
Kilgarriff Adam, Baisa Vít, Bušta Jan, Jakubíček Miloš, Kovář Vojtěch, Michelfeit Jan, Rychlý Pavel, Suchomel Vít. 2014. „The Sketch Engine: ten years on”. Lexicography 1. 7–36.
Zobacz w Google Scholar
Niciński Konrad. 2006. „Dwie wersje Dziennika 1954 Leopolda Tyrmanda. Wokół problemu tożsamości tekstu”. Pamiętnik Literacki 4. 71–94.
Zobacz w Google Scholar
Maryl Maciej. 2014. „F5: odświeżanie filologii”. Teksty Drugie 2. 9–20.
Zobacz w Google Scholar
Maryl Maciej. 2017. „Kim są polscy humaniści cyfrowi?”. Teksty Drugie 1. 286–300.
Zobacz w Google Scholar
Moretti Franco. 2013. Distant Reading. London–New York.
Zobacz w Google Scholar
Potasińska Paulina. 2015. Kult, mit i kompleks. Figury autokreacji w twórczości Leopolda Tyrmanda, Marka Hłaski i Tadeusza Konwickiego. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Rodak Paweł. 2006. „Dziennik pisarza: między codzienną praktyką piśmienną a literaturą”. Pamiętnik Literacki 4. 29–49.
Zobacz w Google Scholar
Rodak Paweł. 2009. „Prawda w dzienniku osobistym”. Teksty Drugie 4. 23–38.
Zobacz w Google Scholar
Rodak Paweł. 2016. Dziennikopisanie jako praktyka codzienności. O notatnikach Edwarda Stachury. W: Antropologia praktyk językowych. Grzegorz Godlewski, Agnieszka Karpowicz, Marta Rakoczy (red.). Warszawa. 261–297.
Zobacz w Google Scholar
Rybicki Jan. 2017. „Drugi rzut oka na stylometryczną mapę literatury polskiej”. Forum Poetyki 10. 6–21.
Zobacz w Google Scholar
Solska Ewa. 2016. „Nowa Respublica Litteraria? Humanistyka cyfrowa jako metaorientacja współczesnych badań humanistycznych”. Roczniki Kulturoznawcze 1. 99–118.
Zobacz w Google Scholar
Szerszeń Natalia. 2020. „»Tyrmand. Bikiniarz, pisarz, konwertyta«. IV Festiwal Teologii Politycznej”. Nowy Napis Co Tydzień 81. https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-81/artykul/leopold-tyrmand-bikiniarz-pisarz-konwertyta-iv-festiwal-teologii-politycznej [dostęp: 3.01.2023].
Zobacz w Google Scholar
Tyrmand Leopold. 2021 Dziennik 1954. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Tyrmand Leopold. 1999. Dziennik 1954. Wersja oryginalna. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Zawrzykraj Agata. 2002. „Dziennik 1954 Leopolda Tyrmanda. Narracja jako narzędzie autokreacji”. Teksty Drugie 1–2. 235–253.
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia de Cultura