Ukryta (symboliczna) nekrofilia. RealDoll, sexroboty i fembot, czyli w stronę nowej antropologii seksualności i antykulturoterapii
PDF

Słowa kluczowe

new anthropology of sexuality
sexrobot
fembot
sexual fetish
anti-cultural therapy nowa antropologia seksualności
sexrobot
fembot
fetysz seksualny

Jak cytować

Ogonowska, A. (2019). Ukryta (symboliczna) nekrofilia. RealDoll, sexroboty i fembot, czyli w stronę nowej antropologii seksualności i antykulturoterapii. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia De Cultura, 11(4), 90–107. https://doi.org/10.24917/20837275.11.4.6

Abstrakt

Celem artykułu jest opis fenomenu tradycyjnych sexlalek i nowoczesnych sex(ro)botów przeznaczonych dla heteroseksualnych mężczyzn w kontekście głównych zmian cywilizacyjnych i obyczajowych, które utorowały drogę nowym formom relacji człowiek - humanoidalny obiekt. Zmiany te następowały sukcesywnie w krajach Europy Zachodniej i USA od XIX wieku, najpierw jako pokłosie rozwoju społeczeństwa przemysłowego, następnie - od drugiej połowy XX wieku - na skutek dynamicznego rozwoju społeczeństwa konsumpcyjnego, a od lat 80. - skokowego branży IT. Rewolucje przemysłowe i technologiczne wpłynęły w sposób znaczący na relacje społeczne, w tym związki heteroseksualne, postawy mężczyzn wobec kobiet oraz społeczeństwa wobec przedmiotów. Ukształtowały także w ubiegłym wieku, przez światowy (głównie amerykański) przemysł kinematograficzny, reklamowy i gier komputerowych, mentalny obraz idealnej partnerki. Wyobrażenia te, dotyczące idealnej kobiety, przeniknęły następnie takie branże, jak: robotyka, automatyka, user experience oraz weszły w obszar nowych mediów opartych na mechanizmie sztucznej inteligencji (AI) czy interakcjach człowieka z maszyną w czasie rzeczywistym. W artykule zwraca się uwagę na socjokulturowe uwarunkowania nowych form seksualności, które odwołują się do różnych typów relacji i stosunków człowieka z humanoidalnym obiektem. Ten ostatni przypomina kobietę na „poziomie cielesnym” (humanoidalny design), ale także - w odniesieniu do sex(ro)botów - psychologicznym i komunikacyjnym. W rezultacie pojawia się konieczność namysłu nad nowym kierunkiem badań poświęconych antropologii seksualności, gdzie stroną relacji oprócz człowieka staje się „nie-człowiek”, lecz sztuczny byt humanoidalny lub wybrany atrybut kobiety generowany komputerowo (np. głos). Współczesna produkcja kulturowa dostarczać może przestrzeni, strategii i narzędzi do utrwalania praktyk seksualnych o charakterze parafilii, a w tym kontekście można wskazywać na jej antykulturoterapeutyczne funkcje, struktury i mechanizmy prowadzące do społecznej alienacji człowieka.
https://doi.org/10.24917/20837275.11.4.6
PDF

Bibliografia

Aggrawal Anil. 2009. „A new classification of necrophilia”. Journal of forensic and legal medicine nr 16(6). 316-320.
Antropologia seksualności. Teoria. Etnografia. Zastosowanie. 2012. Agnieszka Kościańska (red.). Warszawa.
Barański Janusz. 2007. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków.
Bauman Zygmunt. 1995. Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń.
Beck Ulrich, Beck-Gernsheim Elisabeth. 2013. Miłość na odległość. Modele życia w epoce globalnej. Michał Sutowski (przeł.). Warszawa.
Bell Daniel. 1994. Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Stefan Amsterdamski (przeł.). Warszawa.
Bellmer Hans. 1998. Gry Lalki. Gdańsk.
Berger Peter L., Luckmann Thomas. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Józef Niżnik (przeł.). Warszawa.
Bonnet Gérard. 2006. Perwersje seksualne. Historia pojęcia, opis objawów, przyczyny. Daria Demidowicz-Domanasiewicz (przeł.). Gdańsk.
Borowska-Beszta Beata. 2017. Kulturoterapia w andragogice specjalnej. Kraków.
Bourdieu Pierre. 2004. Męska dominacja. Lucyna Kopciewicz (przeł.). Warszawa.
Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. T. 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny. 2014. Justyna Tymieniecka-Suchanek (red.). Katowice.
Dant Tim. 2007. Kultura materialna w rzeczywistości społecznej. Wartości, działania, style życia. Janusz Barański (przeł.). Kraków.
Domachowski Waldemar. 1991. Społeczne i kulturowe uwarunkowania patologii. W: Społeczna psychologia kliniczna. Helena Sęk (red.). Warszawa. 162-186.
Falkiewicz Andrzej. 1996. Człowiek teatralny. W: Andrzej Falkiewicz. Istnienie i metafora. Wrocław. 25-37.
Foucault Michel. 2009. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Tadeusz Komendant (przeł.). Warszawa.
Freud Zygmunt. 1993. „Fetyszyzm”. Seksuologia nr 1. Warszawa.
Godlewski Julian. 1998. Seks. Zboczenia seksualne. W: Encyklopedia psychologii. Włodzimierz Szewczuk (red.). Warszawa.
Hałas Elżbieta, Konecki Krzysztof. 2005. Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego. Warszawa.
Hume David. 1962. Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii. Anna Hochfeldowa (przeł.). Warszawa.
Jameson Fredric. 1996. Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne. W: Postmodernizm. Antologia przekładów. Ryszard Nycz (red.). Kraków.
Jurkowski Henryk. 1998. „Lalki w rytuale”. Polska Sztuka Ludowa - Konteksty nr 2. 35-43.
Kantor Ryszard. 1997. „Człowiek-zabawka. Szkic z pogranicza ludyzmu i filozofii człowieka”. Zabawy i Zabawki. Kwartalnik poświęcony zagadnieniom ludyzmu i ludyczności nr 4. 15-24.
Kleist Heinrich von. 2000. O teatrze marionetek. W: Dramaty wybrane. Heinrich von Kleist. Jacek Buras (przeł.). Kraków.
Kopytoff Igor. 2003. Kulturowa biografia rzeczy - utowarowienie jako proces. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Marian Kempny, Ewa Nowicka (red.). Warszawa.
Kowalczyk Izabela. 2002. Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa.
Krafft-Ebing Richard von. 1886. Psychopathia Sexualis. Charles Gilbert Chaddock (przeł.). Philadelphia.
Kuszyńska Katarzyna. 2003. „Zaklinanie materii. Uwagi o Lalce Hansa Bellmera”. Format nr 42. 65-67.
Kurzac Małgorzata. 2003. „Lalki, marionety, manekiny - fetysze i media sztuki”. Format nr 42. 68-70.
Latour Bruno. 2013. Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. Krzysztof Abriszewski i in. (przeł.). Toruń.
Lord M.G. 1994. Forever Barbie. The Unauthorised Biography of RealDoll. New York.
Thomas Louis-Vincent. 1991. Trup. Od biologii do antropologii. Krzysztof Kocjan (przeł.). Łódź.
Łotman Jurij. 1978. „Lalki w systemie kultury”. Teksty nr 6. 46-53.
Masters Robert. 1963. Sex Crimes in History. Evolving concepts of sadism, lust-murder, and necrophilia - from ancient to modern times. New York.
Marody Mirosława. 1987. Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania. Warszawa.
McNair Brian. 2004. Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania. Ewa Klekot (przeł.). Warszawa.
Melosik Zbyszko. 2007. Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Kraków.
Mulvey Kate, Richards Melissa. 1998. Kanony piękna. Zmieniający się wizerunek kobiety 1890-1990. Bożena Mierzejewska (przeł.). Warszawa.
Nancy Jean-Luc. 2002. Corpus. Małgorzata Kwietniewska (przeł.). Gdańsk.
Nead Lynda. 1998. Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność. Ewa Franus (przeł.). Poznań.
Ogonowska Agnieszka. 2004. Przemoc ikoniczna. Zarys wykładu. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2015. Komunikacja i porozumienie. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2018a. „Cyberpsychologia. Nowe strategie badania mediów i ich użytkowników”. Studia de Cultura nr 10(4). 5-18.
Ogonowska Agnieszka. 2018b. Psychologia mediów i komunikowania. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2019. „Czatboty jako wyzwanie etyczne dla współczesnej psychoterapii”. Sztuka Leczenia t. 34, nr 1. 29-38.
Ossowska Maria. 1985. Moralność mieszczańska. Wrocław.
Pawlik Jacek. 2001. „Lalka: scedowane człowieczeństwo”. Dialog nr 10. 119-128.
Radkowska-Walkowicz Magdalena. 2008. Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze. Warszawa.
Reeves Byron, Nass Clifford. 2005. Media i ludzie. Hanna Szczerkowska (przeł.). Warszawa.
Rogers Mary F. 2003. Barbie jako ikona kultury. Ewa Klekot (przeł.). Warszawa.
Rosenhan David L., Seligman Martin E.P. 1994a. Psychopatologia. T.1. Danuta Golec i in. (przeł.). Warszawa.
Rosenhan David L., Seligman Martin E.P. 1994b. Zaburzenia seksualne: parafilie. W: David L. Rosenhan, Martin E.P. Seligman. Psychopatologia. T. 2. Danuta Golec i in. (przeł.). Warszawa. 25-26.
Rosman Jonathan, Resnick Phillip. 1989. „Sexual attraction to corpses. A psychiatric review of necrophilia”. The Bulletin of the American Academy of Psychiatry and the Law nr 17. 153-163.
Sęk Helena (red.). 1991. Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa. 43-161.
Strinati Dominic. 1998. Wprowadzenie do kultury popularnej. Wojciech Burszta (przeł.). Poznań.
Szulc Wita. 1994. Kulturoterapia. Wykorzystywanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie. Poznań.
Turing Alan. 1950. „Computing Machinery and Intelligence”. Mind nr 236. 433-460.
Turkle Sherry. 2013. Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem. Małgorzata Cierpisz (przeł.). Kraków.
Weber Max. 1994. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Jan Miziński (przeł.). Lublin.
Williams Linda. 2010. Hard core. Władza, przyjemność i „szaleństwo widzialności”. Justyna Burzyńska, Irena Hansz, Miłosz Wojtyna (przeł.). Gdańsk.
Ziętek Agnieszka. 2010. Media wobec (hiper)rzeczywistości w ujęciu Jeana Baudrillarda. W: Granice w kulturze. Radosław Bomba, Andrzej Radomski (red.). Lublin. 370-380.

Filmografia
Ex Machina. 2015. Alex Garland (reż.).
Łowca androidów. 1982. Ridley Scott (reż.).
Żony ze Stepford. 2004. Frank Oz (reż.).

Downloads

Download data is not yet available.