Metafory literackie w procesie (auto)modelowania i rozwoju młodego czytelnika
PDF

Słowa kluczowe

children’s literature
literary metaphor
education
therapy
bibliotherapy literatura dla dzieci
metafora literacka
edukacja
terapia
biblioterapia

Jak cytować

Matras-Mastalerz, W. (2019). Metafory literackie w procesie (auto)modelowania i rozwoju młodego czytelnika. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia De Cultura, 11(4), 134–149. https://doi.org/10.24917/20837275.11.4.9

Abstrakt

Artykuł prezentuje wyniki badań dziecięcych predyspozycji metaforyzacyjnych, czyli zdolności rozumienia, rozpoznawania i tworzenia metafor. Badania zostały przeprowadzone wśród dzieci w wieku 6-9 lat podczas realizacji warsztatów czytelniczych w ramach pozyskanych przez autorkę pięciu Bonów Kultury Województwa Małopolskiego. Materiał stanowi próbę wskazania wartości metafor literackich w edukacji, terapii i wychowaniu dzieci. Zastosowane podczas badań metafory literackie stworzyły warunki umożliwiające indywidualne odczytywanie sensu tekstu. W rozumieniu znaczeń metafor dużą rolę odegrał także kontekst ich użycia. „Nośność” zapewniły tekstom metafory proste i czytelne, a jednocześnie trafiające w zainteresowania młodych odbiorców. Dzięki metaforom świat wykreowany w lekturze stawał się uniwersalny, ale młodzi czytelnicy odnosili go do osobistych doświadczeń, odkrywali zbieżność między własnym życiem a kreacją utworu. Warto wydobywać i wykorzystywać w pracy z dziećmi dydaktyczny i terapeutyczny wymiar metafor, a także traktować go jako ważny czynnik wspomagający proces nauczania.
https://doi.org/10.24917/20837275.11.4.9
PDF

Bibliografia

Arystoteles. 1983. Poetyka. Henryk Podbielski (przeł.). Wrocław. 65.
Baluch Alicja. 1979. Wyobraźni można się uczyć. Sprawozdanie z eksperymentu. W: Sztuka dla dzieci szkolnych. Teoria, recepcja, oddziaływanie. Maria Tyszkowa (red.). Warszawa-Poznań. 157-160.
Barker Philip. 1997. Metafory w psychoterapii. Jadwiga Węgrodzka (przeł.). Gdańsk.
Bettelheim Bruno. 1996. Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Danuta Danek (przeł.). Warszawa.
Dobrzyńska Teresa. 1984. Metafora a dewiacja - przegląd stanowisk badawczych. W: Metafora. Maria Renata Mayenowa (red.). Wrocław-Warszawa. 98-112.
Dobrzyńska Teresa. 1994. Interpretacja wypowiedzi metaforycznych. W: Teresa Dobrzyńska. Mówiąc przenośnie… Studia o metaforze. Warszawa. 45-59.
Dobrzyńska Teresa. 2012. Od słowa do sensu. Studia o metaforze. Warszawa.
Ferrero Bruno. 1994. W Krainie Smoków. W: Bruno Ferrero. Nowe historie. Anna Gryczyńska (przeł.). Warszawa. 33-36.
Frankowski Janusz. 1983. Metafora w Biblii. W: Studia o metaforze. Cz. 2. Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska (red.). Wrocław-Warszawa. 160-184.
Gardner Howard. 2005. Inteligencje wielorakie. Andrzej Jankowski (przeł.). Warszawa.
Goleman Daniel. 2007. Inteligencja emocjonalna. Andrzej Jankowski (przeł.). Poznań.
Góralski Andrzej. 1994. Metody badań pedagogicznych w zarysie. Warszawa.
Ingarden Roman. 1996. Studia z estetyki. T. 1. Warszawa.
Jagodzińska Maria. 1991. Obraz w procesach poznania i uczenia się. Specyfika informacyjna, operacyjna i mnemiczna. Warszawa.
Kojs Wojciech. 1994. Działanie jako kategoria dydaktyczna. Katowice.
Kotowska Katarzyna. 2010. Jeż. Warszawa.
Krupska Beata. 2015. Szklany Człowiek. W: Beata Krupska. Bajki. Warszawa. 90-96.
Lakoff George, Johnson Mark. 2011. Metafory w naszym życiu. Tomasz Krzeszowski (przeł.). Warszawa.
Lewis Staples Clive. 1947. Miracles. A Preliminary Study. London-Glasgow.
Limont Wiesława. 1994. Synektyka a zdolności twórcze. Toruń.
Llenas Anna. 2018. Kolorowy potwór. Jowita Maksymowicz-Hamann (przeł.). Warszawa.
Marijanović Stanislav. 2016. Mała encyklopedia domowych potworów. Hanna Baltyn (przeł.). Warszawa.
Matras-Mastalerz Wanda. 2016. Potencjał edukacyjny i terapeutyczny bajek filozoficznych. W: Człowiek i medium. Terapia - rozwój - (auto)narracja. Agnieszka Ogonowska (red.). Kraków. 49-70.
Muszyńska Małgorzata. 1999. Metafory w edukacji prymarnej. Koncepcja kształcenia wspomagającego rozwój zdolności interpretacyjnych dzieci 9-10-letnich. Toruń.
Okopień-Sławińska Aleksandra. 1983. Metafora bez granic. W: Studia o metaforze. Cz. 2. Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska (red.). Wrocław-Warszawa. 23-44.
Paivio Allan, Walsh Mary. 1993. The interpretation of novel metaphors. W: Metaphor and thought. Andrew Ortony (red.). Cambridge. 68-89.
Palka Stanisław. 2006. Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk.
Piquemal Michel. 2004. Trzy sita. W: Michel Piquemal. Bajki filozoficzne. Helena Sobieraj (przeł.). Warszawa. 5.
Ricouer Paul. 1984. „Proces metaforyczny jako poznanie, wyobrażenie i odczuwanie”. Grażyna Cendrowska (przeł.). Pamiętnik Literacki nr 2. 329-354.
Shanker Stuart. 2005. Self Reg. Metoda samoregulacji. Natalia Fedan (przeł.). Warszawa.
Silf Margaret. 2005. Tylko nasiona. W: Margaret Silf. W poszukiwaniu mądrości życia. 100 opowiastek z całego świata. Justyna Grzegorczyk (przeł.). Warszawa. 162-163.
Skorny Zbigniew. 1966. Współczesne metody badań psychologicznych. Wrocław.
Szumska Dorota. 2000. Na tropach tropu. Rozważania o metaforze poetyckiej. W: Językowy obraz świata i kultura. Anna Dąbrowska, Janusz Anusiewicz (red.). Wrocław. 162-163.
Szymańska Marta. 2012. Metafory w twórczych wypowiedziach pisemnych uczniów. Kraków.
Świątek Jerzy. 1998. W świecie powszechnej metafory. Metafora językowa. Kraków.
Turbayne Colin. 1970. The Myth of Metaphor. Columbia.
Wiśniewska-Kin Monika. 2009. Miłość jest jak wiatrak, czyli o poznawczej naturze metafor dziecięcych. Łódź.
Wróblewski Piotr. 1998. Struktura, typologia i frekwencja polskich metafor. Białystok.
Wygotski Lew S. 1989. Myślenie i mowa. Edda Flesznerowa, Józef Fleszner (przeł.). Warszawa.
Zaczyński Władysław. 1995. Praca badawcza nauczyciela. Warszawa.
Zawadzka Ewa, Rawa-Kochanowska Anita. 2015. Magiczny świat baśni i bajek. Metafory i symbole w procesie wspomagania dziecka w rozwoju. Warszawa.
Żuchowska Wiesława. 1992. Oswajanie ze sztuką słowa. Początki edukacji literackiej. Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.